Serie: Ik ben iemand en ik kan iets.

Nita: ‘Ik probeer altijd open en nieuwsgierig te zijn naar de mens achter de problematiek  – wie bén jij?’

‘Mijn naam is Nita en ik werk als ervaringsdeskundige bij Werken aan Herstel in Zoetermeer. De herstelcursussen die we geven zijn toegankelijk voor alle inwoners van Zoetermeer die aan hun mentale welzijn willen werken. Zonder dat ze een GGZ-verwijzing nodig hebben. Het mooie is dat alle cursussen gratis zijn, omdat iedereen het recht heeft op ondersteuning in zijn of haar herstelproces. Ik geef bijna alle cursussen, zoals ‘Herstellen doe je zelf’ en ‘Wellness Recovery Action Plan (WRAP)’.

Daarnaast ben ik betrokken bij verschillende projecten, zoals Bemoeizorg en Preventie in de Praktijk (PIP). Bemoeizorg richt zich op zorgmijders – mensen die hulp nodig hebben maar die niet snel zelf zoeken. Wij proberen hen te bereiken, samen met andere instanties. PIP is een project waarbij we de bewoner centraal stellen en samen een plan maken om hulpvragen aan te pakken. Hierbij ligt de nadruk op: ‘wat wil ik, wat kan ik en wat heb ik nodig’ , in plaats van dat er over iemand wordt beslist.

Daarnaast ben ik crisiskaartconsulent. Dit betekent dat ik samen met iemand een crisiskaart opstel waarin staat hoe hulpverleners, en bijvoorbeeld de politie, het beste met hem of haar kunnen omgaan in een crisissituatie. Dit voorkomt escalatie en helpt mensen om regie te behouden, zelfs in moeilijke momenten.

Meer dan alleen mijn werk

Mijn werk is belangrijk voor me, maar ik ben natuurlijk meer dan alleen een ervaringsdeskundige. Ik ben moeder, grootmoeder en echtgenote. Mijn drie dochters zijn volwassen en ik heb zes kleinkinderen. Daarnaast ben ik ontzettend creatief. Ik kan edelsmeden, sieraden maken, tekenen, schilderen, haken, breien en naaien. Mijn handen moeten altijd bezig zijn, ik verveel me nooit. Mijn man zegt weleens gekscherend: “Jij spaart hobby’s.” En daar zit wel wat in. Als ik me ergens in verdiep, dan wil ik er ook echt helemaal in duiken – en meteen alle spullen en gereedschap aanschaffen. Ik kan cursussen geven met wat ik allemaal heb, dat heb ik ook een tijd lang gedaan in onze flat.

Wat ik heb meegemaakt bracht me hier

Wat ik in mijn werk heel belangrijk vind, is verbinding. Zonder verbinding kan ik niet werken. Ik heb in mijn eigen behandeling meegemaakt hoe frustrerend het is als er geen klik is met een hulpverlener. Dan zit je tegenover elkaar, maar kom je nergens. Daarom probeer ik altijd open en nieuwsgierig te zijn naar de mens achter de problematiek. “Het zal me een worst wezen wat je hebt,” zeg ik vaak, “maar wie bén jij?”

Ik deel soms iets van mijn eigen ervaringen, maar altijd met een doel. Niet om mijn verhaal te vertellen, maar om de ander te laten weten dat die niet alleen is. Ik heb zelf misbruik en zware depressies meegemaakt. Ik weet hoe het is om vast te zitten in destructieve gedachten. Maar ik weet ook hoe het is om daaruit te komen. Daarom richt ik me in mijn cursussen niet alleen op wat er is gebeurd, maar vooral op: Wat ga je nu doen? Hoe ga je jezelf helpen?

Wat Werken aan Herstel in Zoetermeer bijzonder maakt

Het mooiste aan Werken aan Herstel vind ik dat het een plek is waar mensen zich welkom voelen. Ik zeg altijd: “Supergoed dat je hier bent.” Mensen onderschatten vaak hoe moeilijk het is om je huis uit te komen en ergens naartoe te gaan als je in een depressie zitten. Ik wil dat ze zich gezien voelen, dat ze weten dat ze ertoe doen. Soms betekent dat simpelweg dat bijvoorbeeld iemand aanwezig is, ook als die persoon niet actief meedoet, al een overwinning is.

Wat ik ook belangrijk vind, is humor. Waarom moet alles altijd zo zwaar zijn? Het leven ís al zwaar genoeg. Ik geloof in de kracht van zelfspot. Soms is het enige wat je kunt doen, even lachen om jezelf. Dat maakt het draaglijker.

Wat ik over mezelf heb ontdekt

Werken aan Herstel in Zoetermeer heeft mij ook veel geleerd. Elke groep, elk gesprek houdt mij een spiegel voor. Ik hoor verhalen en denk: Oh, zo heb ik er nog nooit tegenaan gekeken. Het werk houdt me met beide benen op de grond. We zitten allemaal in een proces, en ik leer net zoveel van hen als zij van mij. We zijn gelijkwaardig.

Misschien wel het belangrijkste dat ik heb geleerd, is dat je er gewoon moet zijn voor iemand. Vaak willen we oplossingen aandragen, iets doen, maar eigenlijk hoef je niet zoveel. Je hoeft er alleen maar te zijn. Want kun je iemand redden? Kun je iets ad hoc veranderen? Volgens mij niet. Het enige wat hij wil, is een luisterend oor. Laat iemand zelf bedenken wat hij wil.

Ik ben dankbaar dat ik dit werk mag doen. Dat ik een stukje mag meelopen in iemands proces. Dat mensen mij toelaten in hun kwetsbaarheid en dat ik hen op hun weg naar herstel mag ondersteunen. Dat is een voorrecht, en daar haal ik elke dag kracht uit.’

Tekst en foto van Kim van de Wetering

Serie: Ik ben iemand en ik kan iets.

Anja: ‘Ik ben ervaringsdeskundige, kunstenaar, moeder en zoveel meer’

‘Toen ik bij Parnassia Groep begon, werd mij gevraagd of ik als ervaringsdeskundige ook op gemeentelijk niveau iets wilde betekenen voor Werken aan Herstel. Dat leek me interessant. Het idee dat iedere inwoner van Zoetermeer zonder verwijzing geholpen kan worden, sprak me enorm aan. Dus besloot ik dit als onderdeel van mijn werk op te pakken.

Ik begon met thema-avonden over onderwerpen waar vaak een taboe op rust. Eenzaamheid bijvoorbeeld. Ik merkte hoe belangrijk het voor mensen is om hun verhaal te kunnen delen en te beseffen dat ze niet alleen zijn. Andere thema’s gingen over medicatie of over werken met een psychische aandoening. Moet je daar open over zijn of niet? Hoe blijf je aan het werk?

Daarnaast begeleid ik de groep ‘Herstellen doe je zelf’ en bezoek ik als illustrator de Crea-groep. Het bijzondere aan deze groepen is dat mensen elkaar steunen in hun zoektocht naar oplossingen. Soms ontstaan er blijvende banden, zoals een app-groep waar deelnemers na lange tijd nog steeds contact met elkaar hebben. Er werd zelfs een barbecue georganiseerd. Het is mooi om te zien dat ik, samen met andere ervaringswerkers, zulke verbindingen mogelijk kan maken.

Mijn andere rollen in het leven

Naast mijn werk bij Werken aan Herstel ben ik ook beeldend kunstenaar. Mijn illustraties richten zich vaak op de zorg en de kwetsbaarheid van mensen. Ik vind het bijzonder om te tekenen wat mensen beweegt en hoe ze hun emoties beleven. Voor Werken aan Herstel heb ik bijvoorbeeld een illustratie gemaakt voor een verwijskaart. Daarnaast maak ik autonoom werk en exposeer ik af en toe.

Mijn kunstenaarschap verweef ik met mijn werk in de GGZ. De verhalen die ik hoor en de processen die ik zie, inspireren me. Andersom breng ik ook creativiteit in mijn werk als ervaringsdeskundige. Bij Parnassia Groep gebruik ik beeldende kunst als middel voor herstel en ontspanning. Mensen kunnen hun zorgen even opzijzetten en zich uiten op een andere manier dan met woorden.

Wat ik heb meegemaakt bracht me hier

Ik heb een moeder die psychosegevoelig is. En toen ik een jaar of 34, 35 was kreeg ik zelf mijn eerste psychose. Later volgde een zwaardere episode waarvoor ik werd opgenomen. Ik wilde begrijpen wat er gebeurde en dook in de wereld van psychiatrie en psychosegevoeligheid. Ik las boeken, zocht informatie en schreef uiteindelijk mijn eigen boek: Psychose in kleur. Daarin probeer ik stigma’s en vooroordelen over psychische aandoeningen te doorbreken.

Mijn zoon, die ook veel heeft meegemaakt door mijn psychoses, gaf aan dat ik door het schrijven van dat boek opener was geworden. Dat was een keerpunt voor mij. Ik besloot dat ik mijn ervaringen wilde inzetten om anderen te helpen. Niet als slachtoffer, maar als iemand die anderen begrijpt en vooruit kan helpen. Daarom solliciteerde ik bij Parnassia Groep, zonder diploma als ervaringsdeskundige, maar met mijn boek onder mijn arm. Mijn manager gaf me de kans, en daar ben ik nog steeds dankbaar voor.

Wat Werken aan Herstel bijzonder maakt

In mijn werk zet ik mijn ervaring bewust in. Als iemand moeite heeft met het verwerken van een opname, kan ik daar iets over delen. Niet om het gesprek over mezelf te laten gaan, maar om de ander te laten weten: ik weet hoe het voelt, en ik begrijp je. Soms hebben mensen dan aan een half woord genoeg.

Ik merk dat mijn achtergrond me extra voelsprieten heeft gegeven. Ik voel het als iemand zich terugtrekt of als spanning oploopt. In mijn vorige werk in de verstandelijk-gehandicaptenzorg zag ik dat er weinig aandacht en begrip was voor psychische problematiek. Ik wist dat dit precies het tegenovergestelde was van wat ze nodig hadden: nabijheid en begrip. Die benadering neem ik nu mee in mijn werk.

Wat Werken aan Herstel zo bijzonder maakt, is de diversiteit en de openheid. De collega’s hier hebben allemaal hun eigen verhaal, hun eigen pad naar herstel. We werken samen met behandelaren, psychologen en psychiaters, maar we leren vooral veel van elkaar. Dat geeft een enorme verbondenheid.

Ook deelnemers aan de groepen halen hier veel uit. Soms ontdekken ze talenten die ze dachten kwijt te zijn. Bijvoorbeeld een vrouw die vroeger activiteitenbegeleider was. Ze vroeg me of ze een koffieuurtje kon starten voor cliënten, gecombineerd met creativiteit. Dat koffieuurtje is een succes geworden. Zij bloeide op, omdat ze iets terugkrijgt van wat ze ooit had. Dat is de kracht van herstel.

Wat ik over mezelf heb ontdekt

Door Werken aan Herstel heb ik geleerd dat herstel niet in een rechte lijn omhooggaat. Het gaat met pieken en dalen. Dat geldt niet alleen voor cliënten, maar ook voor mij. Ik heb geleerd dat ik niet altijd de sterke begeleider hoef te zijn. Het is oké om te laten zien als ik zelf een mindere dag heb. Dat maakt me geloofwaardiger en menselijker. Wat ik ook heb geleerd, is dat ik mezelf niet hoef te verstoppen. Ik was altijd bezig met pleasen, met ideaal proberen te zijn. Maar dat is onhaalbaar.

Ik ben ervaringsdeskundige, kunstenaar, moeder en zoveel meer. Alles bij elkaar maakt mij dat wie ik ben. En dat is precies wat ik anderen ook gun: dat ze zichzelf mogen zijn, met alles wat daarbij hoort.’

Tekst en foto van Kim van de Wetering

Serie: Ik ben iemand en ik kan iets.

Xander: ‘Waag de gok en probeer het, je kunt alleen maar winnen’

‘Ik werk al zeven jaar als ervaringswerker in het wijkteam van de GGZ. Daarmee geef ik de herstelgroepen bij Werken aan Herstel Zoetermeer, zoals WRAP, ‘Herstelwerkgroep’ en ‘Herstellen doe je zelf’. Daarnaast geef ik voorlichtingsavonden over verschillende onderwerpen zoals verslaving en depressie. Iedereen in Zoetermeer die geïnteresseerd is, kan daarnaartoe komen.

Mijn andere rollen in het leven

Ik ben alleenstaand, voldoening en ook sociale contacten haal ik veel uit mijn werk. Mijn vriendengroep is veranderd door mijn herstelproces; veel oude vrienden zie ik minder vaak doordat mijn leven is veranderd, maar ik heb nieuwe vriendschappen opgebouwd, vooral met collega’s. Daar ga ik af en toe mee uit eten, soms stappen of naar een festival. Ik heb een heftig leven gehad en geniet van simpele dingen zoals thuis op de bank hangen en Netflix kijken.

Wat ik heb meegemaakt bracht me hier

Ik heb een achtergrond van verslaving en depressie, en ik heb de diagnose autisme. Vroeger was ik cliënt bij GGZ Rivierduinen, waar ik zelf groepen volgde. Door de ervaringswerkers daar werd ik aangemoedigd om de opleiding tot ervaringswerker te volgen. Hoewel ik de tweejarige opleiding zwaar vond, zat ik er toch elke week. Zo heb uiteindelijk op mijn 40^e mijn eerste diploma gehaald in mijn leven. Dat was een mooie overwinning. Ik ben gelijk in dienst gekomen bij GGZ Rivierduinen. Nu werk ik samen met mijn oude behandelaren als collega’s. Ze hebben me altijd gelijkwaardig behandeld. Misschien was het voor hen meer wennen dan voor mij – maar ook een succesverhaal toch, dat een cliënt zo ver kwam dat hij collega werd?

Ik zet mijn ervaring wel in, maar minimaal. De cliënten die ik spreek, zijn er om hun eigen ervaringen en verhalen te ontdekken. Als ik alleen maar over mezelf zou praten, gaat het niet meer over de cliënt, maar over mij. Daarom deel ik mijn verhaal alleen wanneer ik denk dat het waarde heeft of als ze ernaar vragen.

In het begin, als ik iemand leer kennen, vertel ik wel wat over mijn verleden en waar ik tegenaan ben gelopen. Dit helpt cliënten te begrijpen dat ik ze begrijp en dat ik soortgelijke ervaringen heb gehad. Hierdoor kan ik makkelijk aansluiten bij hun verhalen, vooral bij mensen met een verslavingsachtergrond. Soms kan ik een zin afmaken als ze haperen, omdat ik weet wat ze willen zeggen. Dat is fijn voor hen.

Wat Werken aan Herstel Zoetermeer bijzonder maakt

Toen ik de opleiding tot ervaringswerker ging doen, dacht ik dat ik de hele dag alleen maar mijn eigen verhaal zou moeten vertellen. Dat leek me een saaie baan. Maar tijdens de opleiding ontdekte ik dat er veel meer bij komt kijken en dat mijn eigen verhaal eigenlijk niet zo relevant is. Het gaat erom dat ik anderen leer reflecteren. Wat willen ze? Wat hebben ze nodig? Wat moeten ze misschien niet doen? Het gaat erom dat ik samen met hen hun pad bewandel. Ik ben zelf ook gaan reflecteren en heb veel over mezelf ontdekt.

Wat dit werk zo bijzonder maakt, is de waardering die ik krijg van de mensen die ik help. In een van de eerste gesprekken die ik had, zei iemand: “Dankjewel, daar had ik echt veel aan.” Ik dacht: wow. “Dankjewel”, dat heb ik in 15 jaar bij mijn vorige werkgever nooit gehoord. Het is geweldig om te zien hoe mensen gaan bloeien door de ondersteuning die ze krijgen. Sommige van de deelnemers geven nu ook als ervaringsvrijwilliger herstelgroepen.

Wat ik over mezelf heb ontdekt

Door mijn werk heb ik meer vertrouwen gekregen in mijn eigen kunnen. Ik heb geleerd dat ik goed ben in het geven van groepen en dat ik mensen kan inspireren met mijn verhaal. Ik heb geen schaamte meer over mijn verleden; wat gebeurd is, is gebeurd en ik ben trots op wat ik heb bereikt. Mijn werk heeft me laten zien dat je van negatieve ervaringen iets moois kunt maken en dat je kwetsbaarheid mag tonen. We zijn en blijven allemaal mensen die het soms moeilijk hebben.

Tegen iedereen die overweegt om deel te nemen aan herstelgroepen, zou ik willen zeggen: waag de gok en probeer het. Groepen duren meestal maar drie maanden, en hoewel dat lang kan lijken, is het een korte tijd in vergelijking met de voordelen die je kunt behalen. Je kunt er alleen maar beter van worden. Als het niets voor je is, heb je niets verloren, maar als het wel helpt, kan het je leven  veranderen.’

Tekst en foto van Kim van de Wetering

Serie: Ik ben iemand en ik kan iets.

Lexie: ‘Het komt goed, je kunt weer glimlachen en vrolijk zijn’

‘Ik werk als ervaringsvrijwilliger voor Werken aan Herstel Zoetermeer. Ik begeleid herstelgroepen zoals de creatieve herstelwerkgroep, waar we verschillende kunstvormen verkennen. We hebben vijf kunstenaars gekozen die allemaal iets anders doen, en we besteden twee weken aan elke kunstenaar. Bijvoorbeeld, als we Vincent van Gogh behandelen, gaan we schilderen, en als we Leonardo da Vinci behandelen, gaan we beeldhouwen. Het is heel leuk om te begeleiden en ik vind het allemaal even leuk. Ik probeer vooral mensen te laten zien dat herstellen is wat iedereen kan.

Er zijn zoveel eenzame mensen, die ik graag zou willen laten weten dat wij er zijn. Je hoeft niet in je eentje te zitten. Als je je huis uit wilt – of moet – dan zijn wij hier met een kop koffie en een luisterend oor. In de Week van de Eenzaamheid werd ik geïnterviewd voor de radio namens Werken aan Herstel Zoetermeer, en heb ik deze oproep ook gedaan.

Mijn andere rollen in het leven

Naast mijn werk ben ik echtgenote, grote zus en trotse tante van vier neefjes en één nichtje. Ik ben ook creatief bezig, lees graag en speel akoestische gitaar. Mijn man maakt ook muziek, dus we kunnen samen spelen, wat ik erg leuk vind. Ik zou ook wel cursussen willen geven met muziek en herstel, maar dat is wat ingewikkeld vanwege dure instrumenten.

Wat ik heb meegemaakt bracht me hier

Ik heb een aantal nare dingen meegemaakt in mijn verleden. Seksueel misbruik, veel verhuizingen en verschillende scholen. Ik ben ook geadopteerd, wat veel problemen met zich mee kan brengen. Dat stapelde allemaal op. Ik kreeg last van angstklachten en hallucinaties, waardoor ik bij GGZ Rivierduinen terechtkwam. Daar heb ik een herstelcursus gevolgd en genoeg certificaten behaald om vrijwilliger te worden. Nu geef ik de groepen in plaats van ze te volgen.

Ik begin niet vaak met mijn eigen verhaal. Dat zet ik eigenlijk alleen in als de situatie er écht om vraagt. Als iemand bijvoorbeeld iets meegemaakt heeft en niet weet hoe die ermee om moet gaan, dan zeg ik: “Dat heb ik ook meegemaakt, laten we erover praten.” Verder denk ik dat mijn ervaring doorwerkt in mijn lichaamstaal, dat mensen aanvoelen dat we op elkaar lijken.

Wat ik vooral met mijn ervaring laat zien, is dat mensen door hele moeilijke dingen kunnen gaan, maar dat dit niet het einde is. Als je eroverheen komt, kun je weer leren lachen, leuke dingen zien en genieten van het leven. Hoe moeilijk het er aan het begin van de reis om te herstellen ook uitziet.

Wat Werken aan Herstel Zoetermeer bijzonder maakt

Het werk hier geeft voldoening. Je doet iets goeds voor de gemeenschap, voor je medemens en voor jezelf tegelijkertijd. Je bent productief bezig en hebt een zinvolle dagbesteding. Ik vind het heel erg leuk dat elke bijeenkomst anders is, ook al geef je dezelfde groep. Wat ik ook leuk vind, is dat ik ook heel veel dingen over mezelf leer, nog steeds. Ook een groep die ik al vaker heb gegeven, waarin dezelfde dingen aan bod komen: elke keer leer ik toch weer wat dingen over mezelf. Dat vind ik bijzonder aan het werk bij Werken aan Herstel Zoetermeer.

En het inzicht: een luisterend oor bieden is soms al genoeg. Dat kunnen mensen hier vinden, zonder kosten of andere drempels. Wij zijn er gewoon.

Wat ik over mezelf heb ontdekt

Ik heb geleerd dat ik voor mezelf kan opkomen zonder dat iemand daar boos om wordt. Ik dacht altijd, als ik voor mezelf opkom, dan benadeel ik iemand anders. Maar ik heb geleerd dat mensen graag willen weten wat er in je omgaat, zodat ze rekening kunnen houden met jouw gevoelens. Duidelijkheid is belangrijk.

Ik heb ook ontdekt dat ik theoretisch ingesteld ben en dat ik me goed kan vermaken met literatuur schrijven voor de groepen. Dit wist ik niet van mezelf omdat ik dyslectisch ben, maar ik heb geleerd dat ik schrijven erg leuk vind.

Wat ik tegen mijn jongere zelf zou willen zeggen, is dat het goed komt. Je kunt weer glimlachen, vrolijk zijn en genieten van het leven. Het komt goed, hoe moeilijk het ook lijkt.’

Tekst en foto van Kim van de Wetering